Częstocice (Ostrowiec Świętokrzyski)

---

Zasięg terytorialny

Obszar osiedla Częstocice w Ostrowcu Świętokrzyskim obejmuje szereg ulic, co sprawia, że jest to miejsce o zróżnicowanej strukturze urbanistycznej. W skład osiedla wchodzą następujące ulice:

• Ignacego Boernera (nieparzyste numery 1-5 i parzysty numer 2),
• Cicha,
• Chmielowska,
• Dąbrówki,
• Drukarska,
• Górna,
• Józefówka,
• Kanałowa,
• Kolejowa (nieparzyste 23-73 i parzyste 22-74),
• Kwiatowa,
• Mała,
• Osadowa,
• Parkowa,
• Paulinowska,
• Podgórze,
• Poprzeczna,
• Prosta,
• Sadowa,
• Szewieńska,
• Świętokrzyska (nieparzyste 29-89 i parzyste 24-170),
• Zofiówka,
• Żeromskiego (parzyste 64-152 i nieparzysty nr 91),
• Leszka Bugaja.

Historia

Pierwsze wzmianki dotyczące miejscowości Częstocice sięgają drugiej połowy XIV wieku. W 1418 roku wieś zyskała status osady na prawie magdeburskim. Z kolei w 1425 roku odnotowano istnienie mostu na rzece Modła, który stanowił istotny element szlaku handlowego prowadzącego z Szewny do zasobnych lasów znajdujących się po drugiej stronie rzeki Kamiennej. W 1462 roku wieś została podzielona przez braci Jana oraz Mikołaja na dwie części, a jedną z nich w 1496 roku nabył Jakub Szydłowiecki. Dwa lata później wykupił również drugą część należącą do rodziny Szydłowieckich.

W 1504 roku w Częstocicach odnotowano posiadanie 8,5 łana ziemi, a także dwóch zagrodników oraz karczmę. Z kolei w 1510 roku zapłacono podatek od młyna, który dysponował trzema kołami wodnymi. W latach 1530-1531 wieś dysponowała 8 łanami, dwoma karczmami oraz młynem o dwóch kołach wodnych. Po małżeństwie Elżbiety Szydłowieckiej z Mikołajem Radziwiłłem Czarnym, Częstocice przeszły w ręce rodu Radziwiłłów. W 1578 roku wieś miała 14 kmieci oraz siedem łanów ziemi, a także siedmiu zagrodników, rzemieślnika i piekarza. Do tego momentu istniały tu również karczmy oraz młyn z jednym kołem wodnym, a także stępa.

W 1589 roku Częstocice stały się posiadłością Mikołaja Tworowskiego, natomiast w 1606 roku nabył je książę Janusz Ostrogski. W 1618 roku miejsce to liczyło już 12 kmieci oraz 20 zagrodników, a także kowala, tkacza oraz młyn o jednym kole. Ponadto, w Częstocicach znajdował się folwark z drewnianym dworem. W 1723 roku dotarł tutaj browar, a w 1787 roku wieś miała 348 mieszkańców, w tym 7 Żydów. Sześć lat później, w 1811 roku, utworzono tutaj gorzelnię, a w 1816 roku wzniesiono nowy murowany browar.

Podczas XIX i na początku XX wieku Częstocice były siedzibą gminy, w skład której wchodziły między innymi: Barańszczyzna, Chmielów, Ciepielnia, Denków, Staw Denkowski, Henryków, Jędrzejowiec, Kaplica, Klimkiewiczów, Kurzacze, Kuźnia, Leśnictwo, Karczma Miłkowska, Mirkowiec, Mnichów, Murc, Mychów, Ostrówek, Paulinów, Piaski, Podszkodzie, Płaskowizna, Romanów, Rzeczki, Sadłowizna, Szewna, Szwarszowice, Świrno, Użyce oraz Wodziradz.

W 1839 roku hrabia Henryk Łubieński założył w Częstocicach cukrownię, która w 1869 roku zatrudniała 131 pracowników, a wartość jej rocznej produkcji wyniosła 69 425 rubli. W 1827 roku wieś liczyła 56 domów oraz 382 mieszkańców. Na 10 marca 1864 roku przypadają ważne wydarzenia, kiedy to miały miejsce dwie potyczki oddziałów powstańczych w tej miejscowości. Oddział rosyjski dowodzony przez płk. Łaskarzewa zaatakował powstańców prowadzonych przez por. Niewiarowskiego i por. Zarzyckiego. W szwadronie opatowskim wchodziły w skład dwa powstańcze plutony, składające się łącznie z 50 ludzi. Niestety, powstańcy stracili czterech zabitych oraz jednego wziętego do niewoli.

Tego samego dnia pluton konnej żandarmerii sandomierskiej, dowodzony przez Węgra Szandora Szredera, zaatakował rosyjski oddział Assajewa. Po śmierci Szandora Szredera podczas walki, powstańcy postanowili się wycofać, a pięciu z nich zostało wziętych do niewoli i później straconych w Wierzbniku. W 1883 roku do Częstocic doprowadzono bocznicę kolejową, a w połowie XIX wieku obok cukrowni powstała osada fabryczna, która miała swój początek w domu dla robotników przy ulicy Osadowej. W końcu XIX wieku utworzono stawy cukrownicze, do których woda była dostarczana ze strugi Modły.

Od 1902 roku w Częstocicach tworzyli pierwsze koła Towarzystwa Oświaty Narodowej Maciej Glogier, Jan Głogowski oraz Jan Wigura. Dodatkowo, Jan Głogowski współorganizował Narodowy Związek Robotniczy (1905) wespół z Adamem Mrozowskim. W 1907 roku osada fabryczna składała się już z 18 domów zamieszkiwanych przez 347 osób. W 1954 roku wieś została włączona do Ostrowca Świętokrzyskiego, a w latach 1996 i 2001 struga Modła wylała, powodując w tej dzielnicy znaczne straty materialne.

Zabytki

W Częstocicach znajduje się wiele interesujących zabytków, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich wyróżnia się pałac w eklektycznym stylu, zbudowany w latach 1887–1889 dla hrabiego Zygmunta Wielopolskiego. Od 1966 roku obiekt ten pełni funkcję Muzeum Regionalnego w Ostrowcu, które oferuje bogate zasoby. Znajdują się tam stałe ekspozycje poświęcone m.in. porcelanie ćmielowskiej oraz właścicielom miasta Ostrowca.

Kolejnym istotnym punktem na mapie Częstocic są zabudowania osiedla fabrycznego, których historia sięga przełomu XIX i XX wieku. Te unikatowe struktury przemysłowe są świadectwem rich historii regionu i jego rozwoju.

Nie można zapomnieć o figurze Matki Boskiej Różańcowej, która znajduje się przy ulicy Szewieńskiej. To niezwykle ważny symbol dla lokalnej społeczności, przyciągający wiernych oraz osoby pragnące odkryć duchowe aspekty regionu.

---

Oceń: Częstocice (Ostrowiec Świętokrzyski)

---