Marian Krycia, urodzony 15 sierpnia 1920 roku w Ostrowcu Świętokrzyskim, to postać, która zapisała się w historii Polski jako wybitny inżynier mechanizacji rolnictwa. Jego życie zakończyło się 26 października 1979 roku, kiedy to zmarł we Wrocławiu.
Nie tylko jego osiągnięcia w dziedzinie inżynierii, ale także jego niezłomna postawa w obliczu przeciwności losu uczyniły go osobą godną szczególnego uznania. Krycia otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, co podkreśla jego odwagę oraz humanitarne podejście w trudnych czasach.
Życiorys
W okresie niemieckiej okupacji Marian Krycia mieszkał w Ostrowcu Świętokrzyskim. Po kwietniu 1941 roku, kiedy to Niemcy utworzyli w tym mieście getto, Krycia wykazał się niezwykłą odwagą, pomagając swoim sąsiadom, Szlomo i Bronisławie Rubinsztajnom, wydostać się z tego tragicznego miejsca. Wsparł ich, znajdując bezpieczne schronienie oraz zapewniając podstawowe artykuły, w tym fałszywe dokumenty.
W styczniu 1942 roku Krycia pomógł również Chaninowi Szermanowi w ucieczce z getta, a następnie zapewnił mu bezpieczne miejsce w Włochach pod Warszawą. Kiedy Szerman zaczął być nękany przez wynajmujących mieszkanie, którzy grozili denuncjacją, Marian natychmiast udał się do Warszawy, aby zastraszyć szantażystów.
W marcu 1943 zorganizował wydostanie Bronisławy Rubinsztejn z getta, a następnie zorganizował dla niej transport do Częstochowy. W kwietniu tego samego roku znalazł również bezpieczną kryjówkę w lesie dla Szlomo Rubinsztejna, który wcześniej zbiegł z ostrowickiego getta, działającego wówczas jako oboz pracy.
Niestety, za swoją pomoc udzielaną Żydom Krycia został aresztowany przez Gestapo 19 grudnia 1943 roku, a następnie deportowany do Obozu Zagłady w Oświęcimiu. Tam, z numerem 169647, trafił do komanda ślusarzy. Zdołał uciec z obozu 23 lipca 1944 roku, razem z Romanem Symotiukiem (więźniem nr 122997) oraz Janem Zielińskim (nr 76962).
Po zakończeniu wojny Krycia ukończył studia wyższe na Wydziale Mechanizacji Rolnictwa Politechniki Wrocławskiej. Wkrótce potem rozpoczął pracę jako główny inżynier w Wojewódzkim Zarządzie Państwowego Ośrodka Maszynowego – WZR we Wrocławiu oraz w Zespole Techników Rolniczych. Pracował również w Państwowym Ośrodku Maszynowym w Środzie Śląskiej oraz w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Obornikach Śląskich.
Na wniosek Szlomo i Bronisławy Rubinsztajnów oraz Chaniny Szermana, 25 marca 1979 roku Marian Krycia został uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Niestety, prawdopodobnie nigdy nie dowiedział się o tym odznaczeniu, gdyż zmarł 26 października 1979 roku we Wrocławiu. Medal i dyplom honorowy od Jad Waszem zostały odebrane przez jego rodzinę podczas ceremonii, która odbyła się w wrocławskiej Synagodze Pod Białym Bocianem, 8 listopada 2018 roku.
Przypisy
- Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020, yadvashem.org, 01.01.2020 r. [dostęp 24.10.2021 r.]
- The Righteous Among the Nations Database [online], The Righteous Among the Nations Database [dostęp 24.10.2021 r.]
- a b c d Historia Mariana Kryci | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 24.10.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Tomasz Lech Stańczyk | Józef Reński | Edmund Reński | Henryk Grochulski (architekt) | Andrzej Weroński | Jerzy KaniewskiOceń: Marian Krycia